لباس کار چیست و چه کاربرد دارد؟
لباس کار را میتوان به عنوان یکی از وسائل استحفاظی فردی نام برد و همه ی کارکنان می بایست با لباس کار مناسب محل کار در سرکار خود حضور پیدا کنند. لباس کارهای کارکنان شامل خصوصیاتی است که طبق مقررات زیر در اختیار و دسترس کارکنان قرار داده میشود.
لباس کار یکی از وسایل استحفاظی فردی است و الزامی است که همه ی کارکنان با لباس کاری که مناسب با محل کار خود است در سر کار حضور به عمل آورند. لباس کار به صورت یک پوشش کامل، از دست ها و پاها در برابر شرایط محیطی محافظت می کند.
لباس کارها در دو فرم ظاهری بلوز و شلوار یا کاپشن و شلوار (دو تکه) و یا لباس کار یکسره( یک تکه) و از جنس پلی استر پنبه، ویسکوز، کتان، فیلامنت یا ترکیبی از آنها ساخته شده و مورد استفاده کارکنان قرار میگیرد. لازم به ذکر است که هر چه الیاف به کار رفته در پارچه ی لباس کار طبیعی تر باشد، تبادل حرارتی آن بهتر و راحت تر انجام میشود.
لباس کارهایی وجود دارند که مخصوص شرایط ویژه هستند؛
از جمله ۱- لباس کارهایی عایق سرما و رطوبت ۲- لباس کار نسوز و ضد حرارت ۳- لباس کارهای ضد مواد شیمایی و رادیواکتیو( که دراین لباس کار باید از پارچه های مخصوص استفاده شود). برای مثال لباس کاری که کارش محافاظت در برابر گرما و حرارت است با پوشش آلمینیوم که تا ۹۰ درصد اشعه مادون قرمز را برگشت می دهد ساخته می شود.
لباس کارو کاربرد آن؛
لباسکارها معمولا پوششی سراسری هستند که تنه، دست ها و پاها را پوشش می دهند و وظیفه ی آنها حفاظت از بدن در برابر شرایط محیطی و آسیب است. به طور اصولی و طبق الزامات سیستم مدیریت HSE لباس کارها به دو صورت ساخته میشوند. فرم اول به صورت پیراهن/کاپشن و شلوار (۲ تکه ) فرم دوم به صورت سرهمی (۱ تکه) که با نام های دیگری چون یکسره، بیلرسوت، کاورال نیز نام برده میشود
پارچه لباس کار وانواع آن؛ پارچه های لباس کار و انواع آن، این لباس کارها از چند درصد کتان و پلی استر یا کتان و ویسکوز تهیه و ساخته میشوند که درصدهای معمول و متداول آن به صورت ۳۵% و ۶۵% – ۷۰% و ۳۰% – و یا کتان ۱۰۰% می باشد که برای مثال کتان ۱۰۰% جهت جوش کاری مناسب است که نوع پارچه جین آن معروف است.
توجه: در عرف بازار الیاف کتان با الیاف پنبه مترادف بکار می رود در صورتی که این دو با یکدیگر متفاوت می باشند اما بدلیل نفوذ این اصطلاح در صنعت پوشاک ما نیز از آن پیروی می کنیم.
تبادل حرارتی لباسکار
لازم به ذکر است که هرچه الیافی که در پارچه به کار رفته باشد طبیعی تر باشد تبادل حرارتی نیز راحت تر است. بعضی از لباس ها در برخی از مشاغل به صورت اختصاصی تولید می شوند که می توان به لباس های عایق سرما و رطوبت که مخصوص سرد خانه ها است و یا لباس های نسوز که مخصوص کوره ها و یا لباس های ضد آتش سوزی از جنس آزبست با روکش فسفات آلومینیوم یا سولفات آلومینیم و یا عایق شیمیایی از جنس پارچه های PVC است را نام برد. لباس های که عایق حفاظت در برابر گرما هستند باید پوشش مخصوص از آلومینیم داشته باشند که تا ۹۰% اشعه مادون قرمز را برگشت بدهند ومناسب کار در کنار کوره ها باشند.
نوع الیافی که در لباسکار به کار رفته؛
از آنجایی که اطلاع دارید با انتخاب کردن الیاف درستی که در لباسکار به کار رفته می توان در زمان وقوع حادثه آسیب به بدن را کاهش داد و به حداقل رساند. از سوی دیگر برای اطفا حریق از مواد متناسب اطفا حریق استفاده کرده تا هر چه زودتر بتوان ابعاد جانی و اقتصادی حادثه را هم کاهش داد.
باید به این نکته توجه داشت که معمولاً لباسکارهای گوناگون از ترکیب الیاف تولید می شوند تا هم زمان وقوع حاثه آسیب دیدگی را کاهش دهند و هم انعطاف و زیبایی خاصی داشته باشند. جنس پارچه لباس کار ترکیبی از الیاف طبیعی و یا الیاف طبیعی و مصنوعی است که در بعضی موارد به صورت کلی از الیاف شیمیایی و صنعتی ساخته می شود. ترکیب پارچه ی لباسکارهای صنایع نفت به طور معمول از ۷۵% پنبه و ۲۵% پلی استر ساخته می شود. پنبه باعث به وجود آمدن تهویه مناسب در لباسکار می شود و در صورت پیش آمدن هرگونه حادثه ای به بدن کمترین آسیب را میرساند و پلی استر باعث مستحکم شدن پارچه و کاهش چروک در لباسکار می شود.
پارچه های لباسکار های صنایع گاز معمولا از ۱۰۰% پنبه ساخته شدهاند چون کارکنان در معرض خطر آسیب آتش می باشند و اگر لباس کار با الیاف مصنوعی تولید شود ممکن است دچار آسیب دیدگی شدید شوند. ترکیب پارچه ی لباسکار کارکنان فنی واحد ها معمولا ۶۵% پلی استر و ۳۵% ویسکوز است این ترکیب علاوه بر قیمت اقتصادی که دارد از استحکام مناسبی در برابر نفوذ چربی و گرد و غبار برخوردار است که برای کارکنان صنایع سیمان نیز توصیه می شود.
خصوصیات لباس کارهای مناسب و استاندارد ویژگی های اساسی و کلی که طبق الزامات سیستم مدیریت HSE تنظیم شده عبارت است از:
لباس کار که برای کارکنان تهیه شده است باید کاملا اندازه و مناسب با فرم بدن کارکنان باشد. کارکنانی که در نزدیکی ماشین آلات به کار مشغول هستند لباس کاری آنها باید حتما بدون هیچ گونه پارگی باشد. استفاده از زیورآلاتی مانند آویز و ساعت و انداختن کلید در جیب اکیدا ممنوع است.
برای کارکنانی که در محل کارشان احتمال آتش سوزی و انفجار وجود دارد استفاده از یقهی نورگیر و دسته عینک که از انواع سلونوئید ساخته شده و همچنین هرگونه موادی که اشتعال پذیر باشد اکیدا ممنوع است. کارکنانی که در هنگام کار به طور مداوم نیاز دارند که آستین های لباسشان را بالا بزنند باید حتما از لباس کارهای آستین کوتاه استفاده کنند. لباس کار کارکنانی که در محل هایی که دارای گرد و غبار و مواد آتش زا و قابل اشتعال و انفجار و یا مسموم کننده کار میکنند نباید دارای جیب و یا لبه باشد چون گرد و غبار و مواد مسموم و مضر در چین و چروک و لبه ها لباس باقی میماند. اگر کارکنان در محیط و محلی کار میکنند که دارای مواد خورنده و یا مضر است، باید لباس کار به نحوی طراحی شود که آب و گاز داخل آن نفوذ نکد و جنس پارچه مناسب با ماده و یا موادی که با آن کار می کنند باشد.